Ïðåäàíèåòî ãîâîðè, ÷å ìàëêîòî ñåëöå Ìàäàí ïðåäè 200-300 ãîäèíè áèëî ãîëÿìî ñåëèùå ñúñ ñèëíî ðàçâèòà ïðèìèòèâíà ïðîìèøëåíîñò. Êðàé áðåãîâåòå íà ðåêèòå èìàëî îêîëî 150 "÷àðêà" - ðàáîòèëíèöè è êîâà÷íèöè, â êîèòî çà äâèãàòåëíà ñèëà áèëà èçïîëçâàíà âîäíàòà åíåðãèÿ ïîñðåäñòâîì âèòëà. Ïðåäìåò íà òàçè ïðîìèøëåíîñò áèëè ðàçëè÷íè èçäåëèÿ, îò êîâàøêèòå êëèíöè äî ìåëíèöè çà êàôå è îðúæèÿ. Òåçè ïðîèçâåäåíèÿ ñå ïðîäàâàëè ïî÷òè èç öÿëàòà Òóðñêà èìïåðèÿ, à îðúæèåòî êóïóâàëè áúëãàðñêèòå âúñòàíèöè. Äî îñâîáîæäåíèåòî îò Òóðñêî ðîáñòâî ñåëöåòî áèëî ïàçàðåí öåíòúð, êúäåòî ñå ðàçìåíÿëè ñòîêè îò ðàçëè÷íè êðàèùà íà Áåëîìîðèåòî è Ðîäîïèòå.

Êëèêíè, çà äà óâåëè÷èø ñíèìêàòà.

Çà ïî-äàëå÷íîòî ìèíàëî íÿìà ìíîãî äàííè, íî ñå ïðàâÿò ïðåäïîëîæåíèÿ, ÷å Ìàäàí å ñúùåñòâóâàë îò ñòàðî âðåìå, à ìîæå áè è â äðåâíîñòòà.  Äîêàçàòåëñòâî ïðåäñòàâëÿâàò è äâàòà Ðèìñêè ìîñòà, çà êîèòî ñå ãîâîðè, ÷å ïúòÿò êúì Áåëîìîðèåòî ìèíàâàë ïðåç òÿõ.

Ñúâñåì òÿñíè ãàëåðèè îò òâúðäå ñòàðèíåí òèï, êúäåòî ÷îâåê åäâà ìîæå äà ñå ïðîâðå ïúëçåøêîì ñà îòêðèòè â ðóäíèê "Ñïîëóêà", â ãîðíàòà ÷àñò íà ãðàäà. Ïðè òîâà òðÿáâà äà ñå âçåìàò ïîä âíèìàíèå è íàìåðåíèòå â ðóäíèê "Áîðèåâà" òàñîñêè ìîíåòè îò Òðåòè âåê ïð.í.å..  Çà âðåìåòî ïðåäè òóðñêîòî íàøåñòâèå èëè ïîíå ïðåäè ïîìîõàìåäàí÷âàíåòî ãîâîðÿò è ìíîæåñòâî ñëåäè, îñòàíàëè îò õðèñòèÿíñòâîòî â òîçè êðàé.

Òî÷íî â ñðåäàòà íà ãðàäà, îò úãúëà, êúäåòî ñå ñëèâàò Ìàëêà è Ãîëÿìà ðåêà, èçâåäíúæ ñå èçäèãà áúðäî, êîåòî è äî ñåãà ñå íàðè÷à îò ìåñòíîòî íàñåëåíèå Ñâ.Ñðÿäà.  íåãîâîòî ïîäíîæèå áèëà ñòàðàòà äæàìèÿ íà ñåëèùåòî, ðàçðóøåíà ïðåç 1960ã. ïî ãðàäîóñòðîéñòâåíè ïðè÷èíè. Íà èçòîê îò ãðàäà ïúê å õúëìúò Êîñòàäèí, çà êîãîòî ïðåäàíèåòî ðàçêàçâà, ÷å â ìèíàëîòî òàì å èìàëî ìàíàñòèð. Àâòîðúò íà íÿêîëêî áåëåæêè â ëåòîïèñíàòà êíèãà íà ó÷èëèùåòî, ïúðâèÿò ó÷èòåë îò 1929ã. - Àëåêñàíäúð Ìèí÷åâ, ïîçîâàâàéêè ñå íà ïðåäàíèåòî, è íà ñëåäèòå îò ñòàðî ðóäàðñòâî ïèøå, ÷å ïðåäè 300 ãîäèíè ñåëîòî áèëî ìíîãî ãîëÿìî. Ìàõàëèòå îêîëî íåãî áèëè îáðàçóâàíè îò ïðúñíàëèòå ñå ïî êúøëèòå ìàäàíöè, òúðñåùè ñïàñåíèå îò íàïàäåíèåòî íà Ìåõìåä Ñèíàï. Ñïîðåä ñòàðèòå õîðà â Ìàäàí âúðëóâàëà ÷óìà íà òðè ïúòè - â êðàÿ íà XIII è íà÷àëîòî íà XIX âåê. âåðîÿòíî ïî ñúùîòî âðåìå òóê å ñòàíàëî è ïîìîõàìåäàí÷âàíåòî. Âñè÷êè òåçè áåäñòâèÿ ïðèíóäèëè íàñåëåíèåòî äà íàïóñíå ñåëèùåòî è äà ñå ïðúñíå â ãîðèòå íàîêîëî, îáðàçóâàéêè ïî òîçè íà÷èí íîâèòå ìàõàëè.

Ïîâå÷å äàííè çà ìèíàëîòî íà Ìàäàíñêèÿ êðàé ðàçêðèâàò ñëåäèòå îò ñòàðèòå èçîñòàâåíè ðóäíèöè. Èñòîðè÷åñêè èçòî÷íèöè ñî÷àò, ÷å äîáèâúò íà îëîâíà ðóäà äàòèðà îò IV - V â.ïð.í.å.. Îùå ïî âðåìå íà Ðèìñêîòî âëàäè÷åñòâî, çà ðàáîòíèöè - ðóäàðè ñà äîâåäåíè åãèïòÿíè. Åêñïëîàòàöèÿòà íà îëîâíèòå íàõîäèùà ïðîäúëæàâà è ïî âðåìå íà Âòîðàòà áúëãàðñêà äúðæàâà (1186 - 1396ã.).

 ñòàðèòå ðóäíè÷íè ãàëåðèè ñà îòêðèòè ðóäàðñêè ïðåíàäëåæíîñòè îò ñðåäíîâåêîâíèÿ ðóäîäîáèâ. 

Ïðåç åïîõàòà íà òóðñêèÿ ôåîäàëèçúì, ñåëèùåòî å íå ñàìî ðóäàðñêî, íî è òúðãîâñêî è çàíàÿò÷èéñêî ñðåäèùå íà îêîëíèòå ìàõàëè. Òúðãîâèÿòà å â ðúöåòå íà íÿêîëêî çàíàÿò÷èè è òúðãîâöè, êîèòî ïîääúðæàò èêîíîìè÷åñêè âðúçêè ñúñ Ñîëóí, Êñàíòè, Ãþìþðäæèíà è äð. Íàñåëåíèåòî îòãëåæäà ìíîãî êîçè è îâöå. Îò ïîëó÷àâàíàòà  âúëíà  è  êóïóâàíàòà îò Áåëîìîðèåòî òàêàâà ñà òúêàíè êèëèìè, ïúòåêè, îäåÿëà, êåíåâèðåíè ÷óâàëè è äð., êîèòî ñà ïðîäàâàíè â Äðàìà, Êàâàëà è äîðè â Ñîëóí. Ìàñîâîòî çàêóïóâàíå è ïðîäàæáà íà âúëíà å áèëî â ðúöåòå íà òúðãîâöè, ñúáèðà÷è, îòêóïâà÷èòå íà âúëíà, äîêàòî ñàìàòà îáðàáîòêà: ïðàíå, ïðåäåíå íà õóðêè, òúêàíå íà ñòàíîâå è áîÿäèñâàíå  ñå å èçâúðøâàëà îò ìåñòíèòå æåíè.

Çà ìíîãîâåêîâíàòà áúëãàðñêà òðàäèöèÿ â ðîäîïñêèòå íîñèè è çà ÿâíà ñëàâÿíñêà ïðèåìñòâåíîñò ñâèäåòåñòâà è îñíîâíèÿ åëåìåíò íà æåíñêèÿ êîñòþì  ïî òîâà âðåìå - ðèçàòà.

Ñëîæíèÿò ñúñòàâ íà êîñòþìà íÿìà èçëèøúöè. Âñè÷êî å ïîäáðàíî ñ ãîëÿìî ÷óâñòâî çà ìÿðà è õóáîñò, ñúõðàíÿâàéêè öÿëîñòíî ñúñòàâà, êðîéêàòà è êîëîðèòà íà ñòàðàòà áúëãàðñêà íîñèÿ.